06 Słownik pojęć geodezyjnych

Aktualizacja mapy

czynność wykonywana zwyczajowo przez uprawnionego geodetę przy sporządzaniu mapy do celów projektowych. Polega ona na doprowadzeniu treści mapy zasadniczej znajdującej się w Powiatowym/Miejskim Ośrodku Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej do zgodności z sytuacją w terenie. Aktualizacja mapy wykonywana jest między innymi przez bezpośrednie pomiary terenowe.

Budynek w budowie

to obiekt budowlany trwale związany z gruntem, wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych, posiadający fundamenty oraz dach.
Budynki dzielimy zgodnie z ich przeznaczeniem na:

• budynki mieszkalne
• budynki przemysłowe
• budynki transportu i łączności
• budynki handlowo-usługowe
• budynki biurowe
• budynki szpitali i inne obiekty opieki zdrowotnej
• budynki oświaty, nauki i kultury oraz sportu
• budynki produkcyjne, usługowe i gospodarcze dla rolnictwa
• pozostałe budynki niemieszkalne

Budynek

zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa właściciel oraz użytkownik wieczysty działki są zobligowani do informowania Starosty Powiatowego o wszelkich zmianach związanych z prowadzonym Zasobem Ewidencji Gruntów i Budynków, nie później niż w ciągu 30 dni od dnia, kiedy zmiana nastąpiła. Jedną z pierwszych zmian o jakich właściciel powinien poinformować Starostę Powiatowego jest fakt rozpoczęcia budowy. Geodeta po przyjęciu zlecenia ujawni w Ewidencji Gruntów i Budynków pomierzony budynek w budowie.
W konsekwencji
O budynku w budowie, zgodnie z obowiązującymi przepisami, mówimy od momentu wylania fundamentów do momentu ujawnienia gotowego budynku w Ewidencji Gruntów i Budynków.

Budynek mieszkalny jednorodzinny

to budynek wolnostojący, w zabudowie bliźniaczej, szeregowej lub grupowej, służący zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych, stanowiący konstrukcyjnie samodzielną całość, w którym dopuszcza się wydzielenie nie więcej niż dwóch lokali mieszkalnych albo jednego lokalu mieszkalnego i lokalu użytkowego o powierzchni całkowitej nieprzekraczającej 30% powierzchni całkowitej budynku.

Biegły sądowy

„to osoba posiadająca bogate doświadczenie zawodowe i uznana za eksperta w zakresie swojej działalności, powoływana w postępowaniu sądowym w celu przedstawienia fachowych opinii o okolicznościach mających znaczenie dla wyniku sprawy sądowej, a których wyjaśnienie wymaga specjalistycznej wiedzy.” (źródło – Wikipedia)

Dziennik budowy

to dokument urzędowy, formatu A4 w formie broszurowej, służący do dokumentowania postępów prac oraz zaistniałych zdarzeń na placu budowy. Jest częścią dokumentacji składanej do Nadzoru Budowlanego celem odbioru inwestycji.

Dokumentacja powykonawcza

dokumentacja kompletowana przez inwestora, przedkładana po zakończeniu budowy w Nadzorze Budowlanym w celu odbioru inwestycji oraz wydania pozwolenia na użytkowanie.
W skład tej dokumentacji wchodzą:

• oryginał dziennika budowy
• kopia prawomocnej decyzji Pozwolenie na Budowę
• kopia rysunków będących częścią zatwierdzonego Projektu Budowlanego, na których naniesione zostały wszelkie zmiany powstałe w trakcie realizacji inwestycji
• mapa z geodezyjnej inwentaryzacji powykonawczej (mapa powykonawcza)
• oświadczenie kierownika budowy
• protokoły odbiorów przyłączy przez Instytucje Branżowe (Zakład Energetyczny, Gazownia, Przedsiębiorstwo Wodno-Kanalizacyjne itp.)
• protokoły odbiorów wewnętrznych instalacji wykonane przez osoby posiadające odpowiednie uprawnienia
• protokół kontroli przewodów kominowych
• świadectwo charakterystyki energetycznej budynku

Decyzja o warunkach Zabudowy i Zagospodarowania Przestrzennego

jest to decyzja ustalająca warunki zagospodarowania działki w sytuacji, gdy na danym terenie nie ma obowiązującego Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego.
Aby Decyzja o Warunkach Zabudowy mogła być wydana spełnione muszą być łącznie następujące warunki:

• Co najmniej jedna działka sąsiednia z tej samej drogi publicznej jest zabudowana w sposób pozwalający na określenie wymagań dla nowej zabudowy (tzw. zasada dobrego sąsiedztwa). Wymóg ten nie dotyczy zabudowy zagrodowej, jeśli powierzchnia gospodarstwa rolnego przekracza średnią powierzchnię takiego gospodarstwa w danej gminie.
• Teren ma dostęp do drogi publicznej.
• Istnieje lub jest projektowana sieć uzbrojenia terenu wystarczająca dla planowanej inwestycji.
• Teren nie wymaga uzyskania zgody na zmianę przeznaczenia gruntów rolnych i leśnych na nierolnicze i nieleśne.
• Decyzja jest zgodna z przepisami odrębnymi.

W sytuacji, gdy na danym terenie nie ma uchwalonego Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego, postanowienie opiniujące wstępny projekt podziału nieruchomości jest wydawane w oparciu o Decyzję o Warunkach Zabudowy i Zagospodarowania Terenu lub w oparciu o przepisy odrębne.
Decyzja o Warunkach Zabudowy i Zagospodarowania Przestrzennego określa:

• Przebieg linii zabudowy
• Wielkość powierzchni zabudowy
• Szerokość frontu działki oraz szerokość frontu budynku
• Wysokość budynku
• Geometrię dachu

Droga publiczna

to droga z której może korzystać każdy zgodnie z jej przeznaczeniem.

• Kategorie dróg publicznych:
  1. drogi krajowe
  2. drogi wojewódzkie
  3. drogi powiatowe
  4. drogi gminne
• Klasy dróg publicznych:
  1. Autostrady
  2. Drogi ekspresowe
  3. Drogi główne ruchu przyspieszonego
  4. Drogi główne
  5. Drogi zbiorcze
  6. Drogi lokalne
  7. Drogi dojazdowe

Jednym z warunków dopuszczalności podziału nieruchomości jest dostęp nowo wydzielanych działek do drogi publicznej. Nie każda kategoria dróg zapewnia jednak ten dostęp, pomimo tego, iż działka może leżeć w bezpośrednim sąsiedztwie drogi publicznej. „… za dostęp do drogi publicznej uważa się również wydzielenie drogi wewnętrznej wraz z ustanowieniem na tej drodze odpowiednich służebności dla wydzielonych działek gruntu albo ustanowienie dla tych działek innych służebności drogowych, jeżeli nie ma możliwości wydzielenia drogi wewnętrznej z nieruchomości objętej podziałem. Nie ustanawia się służebności drogowych na drodze wewnętrznej w przypadku sprzedaży wydzielonych działek gruntu wraz ze sprzedażą udziału w prawie do działki gruntu stanowiącej drogę wewnętrzną.” (wg. Ustawy o Gospodarce Nieruchomościami).

Digitalizacja

to proces polegający na przetworzeniu mapy analogowej do postaci cyfrowej z użyciem digitizera lub skanera.

Ewidencja Gruntów i Budynków

to rejestr publiczny zajmujący się gromadzeniem informacji o gruntach, budynkach, lokalach oraz pośrednio również o ich właścicielach oraz formie władania. Głównym źródłem informacji o prawach do nieruchomości są Księgi Wieczyste prowadzone przez Sądy Wieczystoksięgowe.

Humus

to wierzchnia, urodzajna warstwa ziemi ściągana mechanicznie z obszaru, na którym ma powstać budynek. Jego głębokość uzależniona jest od klasy oraz właściwości gleby. Zgromadzony nadmiar ziemi na końcu budowy wykorzystywany jest jako podkład pod przyszłą szatę roślinną.

Informacja geodety o zgodności usytuowania obiektu budowlanego

oświadczenie wystawiane przez uprawnionego geodetę, informujące o tym czy inwestycja została zrealizowana zgodnie z Projektem Budowlanym, czy też w trakcie budowy wprowadzone zostały zmiany w stosunku do Projektu Budowlanego zatwierdzonego ostateczną decyzją Pozwolenie na Budowę.

Jednostki samorządu terytorialnego

zgodnie z Art.163 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej „Samorząd terytorialny wykonuje zadania publiczne nie zastrzeżone przez Konstytucję lub ustawy dla organów innych władz publicznych”. Od 1999 roku obowiązuje w Polsce podział samorządu terytorialnego na szczeble władzy:

• samorząd gminny
• samorząd powiatowy
• samorząd wojewódzki

Interesy i zadania administracji państwowej, niemających znaczenia ogólnokrajowego są realizowane na szczeblach lokalnych – gminnym, powiatowym, wojewódzkim.

Kalibracja

to proces zmierzający do doprowadzenia zeskanowanej mapy analogowej, do właściwej skali oraz zlokalizowania jej we właściwym miejscu w geodezyjnym układzie odniesienia.

Ławy ciesielskie

geodeta tycząc budynek przenosi w teren położenie projektowanych osi głównych budynku. Budynek lokalizowany jest na działce inwestora w odniesieniu do granic. Geodeta tycząc projektowane osie główne budynku zaznacza ich przebieg na ławach ciesielskich. Ławy ciesielskie to ni mniej, ni więcej dwa pale wbite w ziemię, połączone ze sobą poprzeczną deską.

Ład przestrzenny

to harmonijne ukształtowanie przestrzeni. Jest celem nadrzędnym w planowaniu na poziomie krajowym, regionalnym oraz lokalnym.

Mapa zasadnicza

zgodnie z art.2 Ustawy Prawo Geodezyjne i Kartograficzne, jest to wielkoskalowe opracowanie kartograficzne, zawierające aktualne informacje o przestrzennym rozmieszczeniu obiektów ogólnogeograficznych oraz elementach ewidencji gruntów i budynków, a także sieci uzbrojenia terenu: nadziemnych, naziemnych i podziemnych. Mapa ta w zależności od stopnia zurbanizowania terenu prowadzona jest w skali 1:500, 1:1000 (dla obszarów wysoko zurbanizowanych) w skali 1:1000, 1:2000 (dla obszarów średnio zurbanizowanych) oraz 1:5000 w przypadku terenów o przeznaczeniu rolnym. W przypadku bardzo dużego zagęszczenia mapę zasadniczą prowadzi się w skali 1:250.

Mapa do celów projektowych

jest mapą powstałą na bazie mapy zasadniczej znajdującej się w zasobach Powiatowego/Miejskiego Ośrodka Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej. Jest mapą niezbędną w procesie budowlanym, szczególnie w momencie występowania o wydanie pozwolenia na budowę. Powstaje w wyniku aktualizacji mapy zasadniczej geodezyjnymi pomiarami terenowymi.

Mapa rastrowa

to mapa powstała na skutek obróbki cyfrowej (skanowania) map papierowych lub foliowych. Przy dużym powiększeniu wyraźnie widoczna pikselowa budowa.

Mapa wektorowa

to numeryczne opracowanie składające się z linii, punktów oraz powierzchni. Każdy element zdefiniowany za pomocą współrzędnych zapisanych w bazie danych. Przy dużym powiększeniu nie występuje zjawisko pikselizacji.

Mapa hybrydowa

to mieszkanka mapy rastrowej oraz mapy wektorowej.

Mapa powykonawcza

mapa będąca finalnym produktem, wykonanych przez geodetę uprawnionego, powykonawczych pomiarów geodezyjnych. Jest dokumentem niezbędnych do odbioru inwestycji w Nadzorze Budowlanym.

Mapa ewidencyjna

zwana również mapą katastralną, to opracowanie kartograficzne, utworzone na podstawie zbiorów Ewidencji Gruntów i Budynków, zawierające w swojej treści informacje o działkach, budynkach, użytkach gruntowych, konturach klasyfikacyjnych. Odbitka z mapy ewidencyjnej stanowi jeden z załączników do wniosku o wydanie postanowienia opiniującego wstępnym projekt podziału nieruchomości (inaczej zgody na wykonanie podziału nieruchomości).

Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego

to akt prawa miejscowego kształtujący ład przestrzenny na poziomie gminy. Określa między innymi przeznaczenie terenów, linie zabudowy, rozmieszczenie inwestycji celu publicznego itd.
Stanowi podstawę wydawanych postanowień oraz decyzji administracyjnych, w tym postanowienia opiniującego wstępny projekt podziału nieruchomości oraz decyzji zatwierdzającej projekt podziału nieruchomości.

Mapa analogowa

to mapa wykonana w formie papierowej, na folii lub innym nośniku, tradycyjnymi technikami opartymi na użyciu rapitografu, podziałki transwersalnej oraz nanośnika. Treść znajdująca się na mapie analogowej nanoszona była ręcznie na podstawie szkiców polowych z geodezyjnych pomiarów terenowych.

Mapa numeryczna

to mapa prowadzona w postaci elektronicznej. Jest tworzona na podstawie bieżących pomiarów terenowych. Punktem wyjścia dla utworzenia mapy numerycznej były mapy analogowe poddane procesowi skanowania oraz digitalizacji lub skanowania, kalibracji oraz wektoryzacji.

Niwelator

przyrząd geodezyjny służący do pomiarów różnicy wysokości. Mocowany na trójnożnym statywie i używany do pary z łatą geodezyjną.

Nadzór budowlany

to organ administracji publicznej, zajmujący się kontrolą przestrzegania i stosowania prawa budowlanego. Inwestor zajmujący się budową budynku jednorodzinnego będzie miał do czynienia z Powiatowym Inspektorem Nadzoru Budowlanego. Organ ten dokonuje odbioru budynku po zakończeniu budowy oraz wydaje pozwolenie na jego użytkowanie.

Norma PN-70/B-02365

norma Polskiego Komitetu Normalizacyjnego określająca rodzaj powierzchni budynków oraz ogólne zasady ich obliczania. Zgodnie z tą normą pomiaru powierzchni dokonuje się w świetle niewyprawionych ścian 1,00 m nad podłogą.

Norma PN-ISO 9836:1997

Polska Norma określa sposób pomiaru powierzchni użytkowej budynków. Zgodnie z tą normą pomiaru powierzchni dokonuje się w budynkach całkowicie wykończonych na poziomie podłogi.

Notariusz

dawniej rejent, prawnik powołany przez ministra sprawiedliwości i upoważniony do sporządzania aktów notarialnych oraz innych dokumentów prawnych. Sporządza między innymi umowy kupna-sprzedaży oraz akty darowizny.

Nabycie spadku

czynność prawna zmierzająca do przeniesienia prawa własności na osoby dziedziczące na skutek śmierci dotychczasowego właściciela. Nabycie spadku następuje na skutek otworzenia testamentu lub na drodze sądowej.

Nieruchomość władnąca

to nieruchomość, na rzecz której ustanawia się służebność gruntową. Z pojęciem nieruchomości władnącej w sposób ścisły łączy się pojęcie nieruchomości obciążonej.

Nieruchomość obciążona

to nieruchomość obciążona prawem służebności gruntowej na rzecz właściciela nieruchomości władnącej. Do obciążania nieruchomości dochodzi w sytuacji, gdy nieruchomość władnąca nie posiada bezpośredniego dostępu do drogi publicznej. Służebność drogi koniecznej ustalana jest w sposób polubowny w formie umowy u notariusza lub na drodze sądowej.

Okazanie przebiegu granicy

procedura geodezyjna realizowana w trybie §37, §38 oraz §39 Rozporządzenia w Sprawie Ewidencji Gruntów i Budynków.

Jeżeli brak jest dokumentacji sporządzonej:

• w postępowaniu rozgraniczeniowym
• w celu podziału nieruchomości
• w postępowaniu scaleniowym i wymiany gruntów
• w postępowaniu dotyczącym scalenia i podziału nieruchomości
• na potrzeby postępowania sądowego lub administracyjnego, a następnie wykorzystanej do wydania prawomocnego orzeczenia sądowego lub ostatecznej decyzji administracyjnej
• przy zakładaniu, na podstawie poprzednio obowiązujących przepisów, katastru nieruchomości i ewidencji gruntów i budynków
• przez Straż Graniczną, jeżeli dokumentacja ta określa przebieg granic państwa z dokładnością odpowiednią dla ewidencji
• w wyniku geodezyjnego pomiaru sytuacyjnego istniejących lub wznowionych znaków granicznych albo wyznaczonych punktów granicznych

lub jeżeli zawarte w niej dane nie są wiarygodne, dane dotyczące przebiegu granic działek ewidencyjnych pozyskuje się w wyniku geodezyjnych pomiarów terenowych lub geodezyjnych pomiarów fotogrametrycznych poprzedzonych ustaleniem przebiegu tych granic.

Osie główne budynku

to wirtualne linie odniesienia będące częścią rzutów kondygnacji w oparciu o które lokalizowane są wszystkie elementy powstającego budynku. Są przedmiotem tyczenia geodezyjnego.

Osnowa szczegółowa 3 klasy

jest to obowiązująca osnowa, w oparciu o którą dokonuje się pomiarów sytuacyjnych, w tym pomiarów ustalonych granic oraz wznowionych znaków granicznych.

Odpis z Księgi Wieczystej

jest to dokument wydawany przez Sąd Wieczystoksięgowy obrazujący stan prawny nieruchomości.
Zawartość Księgi Wieczystej podzielona jest na działy:

• O: „Oznaczenie nieruchomości” – dane pochodzące z Ewidencji Gruntów i Budynków
• p: „Spis praw związanych z własnością”
• oznaczenie właściciela bądź użytkownika wieczystego nieruchomości
• ograniczone prawa rzeczowe
• wpisy dotyczące hipotek

Obiekt liniowy

to obiekt budowlany, którego charakterystycznym parametrem jest długość, w szczególności droga wraz ze zjazdami, linia kolejowa, wodociąg, gazociąg, kanał, ciepłociąg, rurociąg, linia i trakcja elektroenergetyczna, linia kablowa nadziemna i umieszczona bezpośrednio w ziemi, podziemna, wał przeciwpowodziowy oraz kanalizacja kablowa, przy czym kable w niej zainstalowane nie stanowią obiekt budowlanego lub jego części ani urządzenia budowlanego (def. Prawo Budowlane)

Pozwolenie na budowę

dokument urzędowy wydany przez Wydział Architektury w formie decyzji administracyjnej, zezwalający wnioskodawcy na rozpoczęcie i prowadzenie budowy.

Poziom odniesienia (poziom zera budynku)

wartość podawana w dokumentacji projektowej określająca wysokość posadzki parteru.

Plan Zagospodarowania Terenu (PZT)

to rysunek będący częścią Projektu Budowlanego, sporządzony na mapie do celów projektowych, obrazujący położenie projektowanego budynku, zagospodarowania terenu oraz sieci w stosunku do granic działki. Plan Zagospodarowania Terenu jest podstawowym rysunkiem w oparciu o który geodeta tyczy w terenie położenie projektowanych obiektów.

Pomiar powykonawczy

pomiar wykonywany przez uprawnionego geodetę, wykonywany na zakończenie realizowanej inwestycji, mający na celu sporządzenie wynikowej mapy powykonawczej niezbędnej do odbioru budynku w Nadzorze Budowlanym. Przedmiotem wykonywanego pomiaru powykonawczego są wszystkie elementy będące treścią zatwierdzonego Projektu Budowlanego.

Przyłącze

to fragment sieci uzbrojenia terenu łączący odbiorcę indywidualnego z siecią magistralną lub rozdzielczą.

Przesyłka za potwierdzeniem odbioru

to list polecony opatrzony tzw. zwrotką, będącą dowodem doręczenia, na której zawiadamiana strona kwituje własnym podpisem odbiór listu poleconego. Zwrotne poświadczenie odbioru wraca do geodety i stanowi dowód zawiadomienia strony o czynnościach wznowienia znaków granicznych, przyjęcia przebiegu granic, ustalenia przebiegu granic itd.

Protokół z czynności wznowienia znaków granicznych

zgodnie z Ustawą Prawo Geodezyjne i Kartograficzne, przesunięte, uszkodzone lub zniszczone znaki graniczne, ustalone uprzednio, mogą być wznowione bez przeprowadzenia postępowania rozgraniczeniowego, jeżeli istnieją dokumenty pozwalające na określenie ich pierwotnego położenia. Protokół z czynności wznowienie znaków granicznych jest dokumentem, który powstaje na gruncie, w obecności stron, w trakcie czynności przeprowadzanych przez geodetę uprawnionego.

Pierworys stanu posiadania

dokument kartograficzny, sporządzony w skali, na podstawie bezpośrednich pomiarów terenowych, obrazujący przebieg granic działek. Podobnie jak zarys pomiarowy granic jest materiałem archiwalnym powstałym po II Wojnie Światowej, służącym do dnia dzisiejszego do określania przebiegu granic. W odróżnieniu od zarysu pomiarowego granic nie posiada w swojej treści miar liczbowych określających wzajemne położenie działek.
Informacje z pierworysu stanu posiadania są pozyskiwane w postaci graficznej za pomocą nanośnika oraz podziałki transwersalnej.

Pierwotna osnowa geodezyjna

osnowa w oparciu o którą wykonywane były pomiary granic działek. W obecnych czasach stanowi podstawę do ustalenia przebiegu granic działek bądź wznowienia położenia znaków granicznych.

Podział działki w trybie rolnym

podział działki, realizowany na terenach przeznaczonych w Miejscowym Planie Zagospodarowania Przestrzennego na cele rolne lub w przypadku braku Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego wykorzystywanych na cele rolne. Zgodnie z literą prawa minimalna powierzchnia działki wydzielanej na cele rolne to 0,3000ha.
Podział działki w trybie rolnym jest podziałem ewidencyjnym, niezatwierdzanym żadną decyzją administracyjną.
Jeżeli jednak, zajdzie potrzeba wydzielenia działki rolnej mniejszej niż 0,3000ha, co reguluje Art.93 pkt.2a Ustawy o Gospodarce Nieruchomościami, podział musi być opiniowany przez Urząd Gminy i jest realizowany już w trybie administracyjnym a nie rolnym. Podział działki na działki gruntu mniejsze niż 0,3000ha, po uzyskaniu pozytywnego postanowienia opiniującego wstępny projekt podziału jest zatwierdzany ostateczną decyzją administracyjną.

Postanowienie opiniujące wstępny projekt podziału nieruchomości

Postępowanie o przeprowadzenie geodezyjnego podziału nieruchomości jest postępowaniem administracyjnym należącym do właściwości wójta, burmistrza oraz prezydenta miasta.
Wszczęcie postępowania podziałowego następuje na wniosek zainteresowanej osoby (właściciela bądź użytkownika wieczystego) lub z urzędu.
Zgodność proponowanego podziału nieruchomości z ustaleniami Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego opiniuje wójt, burmistrz, prezydent miasta w formie postanowienia. Jest to dokument, który pozwala na przeprowadzenie podziału, lub zakazuje jego realizacji w kształcie przedstawionym we wstępnym projekcie podziału nieruchomości.
Na negatywne postanowienie opiniujące wstępny projekt podziału nieruchomości służy stronie zażalenie do Samorządowego Kolegium Odwoławczego (SKO).

Powierzchnia użytkowa

to powierzchnia mierzona po wewnętrznej długości ścian na wszystkich kondygnacjach, z wyjątkiem klatek schodowych oraz szybów dźwigowych (definicja na podstawie Ustawy o podatkach i opłatach lokalnych).

Powierzchnie przynależne

to pomieszczenia, które zgodnie z ustawą o własności lokali, stanowią składową część samodzielnego lokalu, nawet jeżeli bezpośrednio do niego nie przylegają.

Podział do korzystania (quoad usum)

jest to podział nieruchomości, którego celem jest wydzielenie z nieruchomości wspólnej części do wyłącznego korzystania. Podział ten jest podziałem umownym, niezatwierdzanym decyzją administracyjną. W przypadku, gdy podział do korzystania jest realizowany z udziałem notariusza, geodeta sporządza dokumentację określającą sposób korzystania z nieruchomości przez strony postępowania, która to dokumentacja w konsekwencji trafia do zbioru akt księgi wieczystej.

Reper roboczy

znak geodezyjny pomiarowej osnowy wysokościowej zakładany na potrzeby procesu budowlanego. Zakładany jest na początku inwestycji i stanowi punkt wysokościowego odniesienia dla realizowanych prac.

Rzut fundamentów

rysunek będący częścią Projektu Budowlanego obrazujący konstrukcję fundamentu. Określa między innymi sposób wykonania zbrojeń oraz parametry techniczne fundamentu, na którym będą wznoszone ściany budynku. Dla geodety rysunek ten jest nośnikiem informacji o przebiegu głównych osi budynku.

Rzut parteru (przyziemia)

rysunek będący częścią Projektu Budowlanego obrazujący rozkład pomieszczeń na poziomie parteru. Jest rzutem prostokątnym na płaszczyznę terenu i wykonany jest zazwyczaj w skali. Obrazuje położenie ścian, okien, drzwi, schodów, instalacji, szachtów. Dla geodety rysunek ten jest nośnikiem informacji o przebiegu osi głównych budynku oraz grubości ścian.

Rozgraniczenie nieruchomości

to postępowanie realizowane przez uprawnionego geodetę, przed organami administracji publicznej, mające na celu ustalenie przebiegu granic poprzez określenie położenia punktów i linii granicznych, utrwalenie tych punktów znakami granicznymi na gruncie i sporządzenie odpowiednich dokumentów. Rozgraniczenia nieruchomości dokonują wójtowie (burmistrzowie, prezydenci miast) oraz w wypadkach określonych w ustawie, sądy.

Sieci uzbrojenia terenu

są to wszelkiego rodzaju nadziemne, naziemne i podziemne przewody służące do przesyłania mediów typu woda, gaz, energia elektryczna itp. Do sieci uzbrojenia terenu, zgodnie z obowiązującymi przepisami zakwalifikowane zostały również podziemne budowle w tym tunele, parkingi zbiorniki itp. Wyróżniamy następujące sieci uzbrojenia terenu:

• sieć wodociągowa
• sieć kanalizacyjna
• sieć elektroenergetyczna
• sieć gazowa
• sieć telekomunikacyjna
• sieć ciepłownicza
• sieć benzynowa
• sieć inna

Stabilizacja punktów granicznych

położenie punktów granicznych stabilizowanych w sposób trwały oznaczane jest w terenie za pomocą:

• kamieni granicznych
• rurek drenarskich
• rurek żelaznych
• bolców metalowych
• rurek PCV
• wykutych krzyży

Samorządowe Kolegium Odwoławcze (SKO)

to organ wyższego stopnia w stosunku do jednostek samorządu terytorialnego.
Rozpatruje sprawy związane z:

• odwołaniami od decyzji administracyjnych,
• zażaleniami na wydane postanowienia,
• żądaniami wznowienia postępowania,
• stwierdzeniem nieważności decyzji.

Sąd Wieczystoksięgowy

to wydział w sądzie rejonowym właściwym ze względu na położenie nieruchomości, zajmujący się prowadzeniem ksiąg wieczystych. Sąd prowadzi księgi dla nieruchomości a nie dla właścicieli, co oznacza, że jedna osoba może być wykazana jako właściciel w wielu księgach wieczystych.

Sprzedaż nieruchomości

czynność prawna mająca na celu przeniesienia prawa własności na inną osobę. Pod rygorem nieważności, transakcja sprzedaży nieruchomości musi być zrealizowana w formie aktu notarialnego.

Służebność gruntowa

to obciążenie nieruchomości służebnej, ograniczonym prawem rzeczowym, w celu zwiększenia użyteczności nieruchomości sąsiedniej zwanej władnącą. Może powstać na skutek umowy, orzeczenia sądowego, decyzji administracyjnej bądź zasiedzenia.

Służebność przesyłu

to ograniczone prawo rzeczowe polegające na korzystaniu przez przedsiębiorcę przesyłowego z gruntów będących własnością prywatną.
Nieruchomość, na której ciąży służebność przesyłu nazywana jest nieruchomością obciążoną.
Służebność przesyłu może powstać w drodze umowy lub orzeczenia sądu.

Teodolit

przyrząd geodezyjny mocowany na trójnożnym statywie, używany do pomiarów kątów poziomych oraz pionowych. Stosowany w zestawie z tyczką geodezyjną.

Tyczenie / wytyczenie obiektu

to czynność techniczna wykonywana przez uprawnionego geodetę w terenie, mająca na celu wyznaczenie na gruncie położenia projektowanych elementów.

Usprawiedliwione niestawiennictwo strony

geodeta realizując prace związane z rozgraniczeniem, wznowieniem znaków granicznych, ustaleniem przebiegu granic, przyjęciem granic działki podlegającej podziałowi itd. wzywa zainteresowane strony do stawienia się na gruncie w wyznaczonym przez siebie terminie. Geodeta w przesłanym zawiadomieniu informuje strony o skutkach niestawienia się na gruncie. Zgodnie z tą informacją, nieusprawiedliwione niestawiennictwo stron nie wstrzymuje czynności geodety. Strona zainteresowana swoją obecnością na gruncie, lecz nie mogąca pojawić się w terenie w wyznaczonym terminie, powinna poinformować o tym geodetę, który wyznaczy nowy termin spotkania. Niestawiennictwo powinno być udokumentowane w formie pisemnej np. zwolnieniem lekarskim.

Użytkowanie wieczyste

to specyficzne dla obszaru Polski prawo korzystania z gruntu Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego.
Grunty stanowiące własność Skarbu Państwa położone w granicach administracyjnych miast oraz grunty Skarbu Państwa położone poza tymi granicami, lecz włączone do planu zagospodarowania przestrzennego miasta i przekazane do realizacji zadań jego gospodarki, a także grunty stanowiące własność jednostek samorządu terytorialnego lub ich związków mogą być oddawane w użytkowanie wieczyste osobom fizycznym i prawnym.
Oddanie gruntu w użytkowanie wieczyste następuje na okres 99 lat. W wyjątkowych wypadkach dopuszczalne jest oddanie gruntu na okres krótszy, co najmniej jednak na lat 40. Użytkownik wieczysty może swobodnie rozporządzać swoim prawem, czyli sprzedać je, obciążyć, zapisać w testamencie itp.

Ustalenie służebności gruntowych

polega na przyznaniu właścicielowi nieruchomości władnącej prawa korzystania z nieruchomości sąsiedniej (nieruchomości obciążonej).
Nieruchomością władnącą jest nieruchomość nie posiadająca dostępu do drogi publicznej.
Nieruchomością obciążoną jest nieruchomością znajdującą się pomiędzy nieruchomością władnącą a drogą publiczną.
Właściciel działki nie posiadający dostępu do drogi publicznej ma prawo do ustanowienia służebności przejścia oraz przejazdu przez nieruchomość sąsiednią w celu zapewnienia tego dostępu.
Służebność może zostać ustanowiona dobrowolnie, kiedy to właściciel działki władnącej oraz właściciel działki obciążonej, w drodze umowy cywilno-prawnej, u notariusza określą jej przebieg. Strony mogą ustalić również odpłatne korzystanie z ustanowionej służebności.
W sytuacji, gdy strony nie mogą dojść do porozumienia w kwestii ustanowienia służebności gruntowej, sprawę może rozpatrzeć sąd.

Wektoryzacja mapy

to proces zmierzający do zastąpienia treści rastrowej treścią wektorową.

Wznowienie znaków granicznych

procedura geodezyjna realizowana w trybie Art.39 Prawa Geodezyjnego i Kartograficznego. Zgodnie z Ustawą „Przesunięte, uszkodzone lub zniszczone znaki graniczne, ustalone uprzednio, mogą być wznowione bez przeprowadzenia postępowania rozgraniczeniowego, jeżeli istnieją dokumenty pozwalające na określenie ich pierwotnego położenia.

Wniosek o dokonanie zmian w Ewidencji Gruntów i Budynków

właściciel oraz użytkownik wieczysty działki są zobligowani do informowania Starosty Powiatowego o wszelkich zmianach związanych z prowadzonym Zasobem Ewidencji Gruntów i Budynków, nie później niż w ciągu 30 dni od dnia, kiedy zmiana nastąpiła. Strony informują Starostę wypełniając specjalny druk urzędowy.

Wypis i wyrys z Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego

do dokument wydawany przez Urząd Gminy, na wniosek zainteresowanej strony, będący uwierzytelnioną kopią obowiązującego Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego. W ramach zamówienia Urząd Gminy udostępnia część tekstową MPZP (wypis) oraz część graficzną (wyrys). Dokumenty są wydawane dla działki będącej przedmiotem wniosku.

Wypis z rejestru gruntów

jest to dokument wydawany przez Ewidencję Gruntów i Budynków, zawierający szczegółowe informacje o nieruchomości. Stanowi niezbędny załącznik do wniosku o wydanie postanowienia opiniującego wstępny projekt podziału nieruchomości (inaczej zgody na wykonanie podziału nieruchomości).
W dokumencie tym znajdziemy informacje o:

• informacje o położeniu nieruchomości, w tym województwo, powiat, gmina, jednostkę ewidencyjną, nazwę obrębu ewidencyjnego, miejscowość
• numer jednostki rejestrowej do której została wpisana działka
• dane właścicielach, użytkownikach wieczystych, zarządcach itd.
• dane o działce ewidencyjnej:
  1. numer arkusza mapy ewidencyjnej
  2. numer działki ewidencyjnej
  3. określenie położenia działki
  4. oznaczenie użytków gruntowych wchodzących w skład działki
  5. powierzchnie działki oraz powierzchnie użytków gruntowych
  6. numer księgi wieczystej do jakiej została wpisana nieruchomość
• numer rejestru zabytków
• numer rejonu statystycznego

Wypis i wyrys z rejestru gruntów

to dokument niezbędny w obrocie nieruchomościami. Można go nabyć w Ewidencji Gruntów i Budynków i stanowi podstawę do założenia księgi wieczystej oraz zawarcia umowy przed notariuszem. W pierwszym z wymienionych przypadków należy się upewnić, czy został opatrzony informacją: „Niniejszy dokument jest przeznaczony do dokonywania wpisów w księdze wieczystej”.
Wypełniając wniosek o jego wydanie Zamawiający musi określić przeznaczenie zamawianego dokumentu.
Wypis i wyrys służy do:

• założenia księgi wieczystej
• zawarcia umowy u notariusza (umowa sprzedaży, umowa darowizny)
• ujawnienie budynku w Ewidencji Gruntów i Budynków
• postępowanie sądowe

Wstępny projekt podziału nieruchomości

to opracowanie składające się z mapy ze wstępnym projektem podziału nieruchomości oraz wniosku o wydanie postanowienia opiniującego wstępny projekt podziału nieruchomości. Właściciel bądź użytkownik wieczysty zainteresowany podziałem działki sporządza go na kopii mapy zasadniczej, a w przypadku jej braku na kopii mapy katastralnej. Mapa powinna być uzupełniona o niezbędne dla projektu elementy zagospodarowania.
Wstępnym projekt podziału nieruchomości powinien zawierać w szczególności:

• granice nieruchomości podlegającej podziałowi
• oznaczenie nieruchomości podlegającej podziałowi według danych z katastru nieruchomości oraz księgi wieczystej, a w razie jej braku – według innych dokumentów określających stan prawny nieruchomości
• powierzchnię nieruchomości podlegającej podziałowi
• naniesione w kolorze czerwonym granice projektowanych do wydzielenia działek gruntu
• przedstawioną w formie graficznej w kolorze czerwonym lub w formie opisowej propozycję sposobu zapewnienia dostępu projektowanych do wydzielenia działek gruntu do drogi publicznej

Integralną częścią wstępnego projektu podziału nieruchomości jest wniosek o wydanie postanowienia opiniującego wstępny projekt podziału nieruchomości, w którym należy określić cel podziału oraz sposób dostępu do drogi publicznej.

Własność

to podstawowe, najszersze prawo rzeczowe. Pozwala ono do korzystać z rzeczy oraz dowolnie nią rozporządzać z wyłączeniem osób trzecich. Zgodnie z przepisami prawa właściciel jest zobowiązany do korzystania z rzeczy zgodnie z zasadami współżycia społecznego oraz społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tej rzeczy.

Wywłaszczenie nieruchomości

to pozbawienie lub ograniczenie prawa własności, prawa użytkowania wieczystego lub innego prawa rzeczowego do nieruchomości, indywidualnej osoby na skutek wydanej decyzji administracyjnej. Ma charakter przymusowy i jest realizowane na cele publiczne.

Zakres opracowania

obszar o konturze zamkniętym, w obrębie, którego została wykonana aktualizacja mapy zasadniczej i mapa nadaje się do projektowania obiektów budowlanych. Pojęcie bezpośrednio związane z mapą do celów projektowych.

Zawiadomienie o czynnościach wznowienia znaków granicznych, przyjęcia przebiegu granic

jest to pismo, w którym uprawniony geodeta wzywa zainteresowane strony, w tym właścicieli działek sąsiednich, do stawienia się na gruncie i udział w czynnościach, w których to uprawniony geodeta odpowiednio wznawia położenie znaków granicznych bądź przyjmuje granice działek do podziału. Zawiadomione strony w przesłanym zawiadomieniu zostają pouczone o skutkach niestawiennictwa na gruncie w wyznaczonym terminie. Zgodnie z powyższym osoby będące stronami postępowania zostaję poinformowane, iż nieusprawiedliwione niestawiennictwo nie wstrzymuje czynności geodety.

Zarys pomiarowy granic

to materiał kartograficzny dotyczący przebiegu granic działek, wykonany w skali, obrazujący strukturę własności gruntów. W swej treści zawiera miary liczbowe określające wzajemne położenie sąsiadujących ze sobą działek. Zarysy powstawały po II Wojnie Światowej na skutek bezpośrednich pomiarów terenowych granic działek. Stanowią archiwalny materiał Zasobu Geodezyjnego, do dnia dzisiejszego stosowany do określania przebiegu granic działek.

Zbiór akt Księgi Wieczystej

jest to zbiór będący częścią każdej księgi wieczystej, w którym zbiera się dokumenty i pisma dotyczące nieruchomości. Znajdują się tu dokumenty będące podstawą poszczególnych wpisów oraz wykreśleń. Tutaj trafia między innymi dokumentacja sporządzana przez uprawnionego geodetę, dotycząca podziału nieruchomości „do korzystania”.

Zniesienie współwłasności

zgodnie z art. 210 Kodeksu Cywilnego, każdemu współwłaścicielowi przysługuje roszczenie, na mocy którego może żądać zniesienia współwłasności. Współwłasność może zostać zniesiona:

• W sposób umowy
• Przed sądem powszechnym

Umowne zniesienie współwłasności następuje przed notariuszem w formie wspólnego oświadczenia woli w kwestii zniesienia współwłasności w formie aktu notarialnego.
Współwłasność przed notariuszem może zostać zniesiona na jeden z trzech sposobów:

• zniesienie współwłasności poprzez podział rzeczy wspólnej,
• zniesienie współwłasności poprzez przyznanie rzeczy jednemu ze współwłaścicieli, w konsekwencji czego staje się on samodzielnym właścicielem,
• zniesienie współwłasności poprzez sprzedaż rzeczy wspólnej.

Jeżeli nie ma zgody wszystkich współwłaścicieli na podział rzeczy wspólnej, każdy ze współwłaścicieli może się zwrócić do sądu o sądowne zniesienie współwłasności rzeczy wspólnej.

Zasiedzenie nieruchomości

to nabycie prawa do nieruchomości na skutek upływu czasu. Podstawą zasiedzenia jest posiadanie samoistne, czyli faktyczne władanie rzeczą jak właściciel, jednocześnie formalnie nim nie będąc.
Przedmiotem zasiedzenia mogą być:

• własność nieruchomości
• użytkowanie wieczyste (wcześniej ustanowione)
• służebność przesyłu
• służebność gruntowa (nie dotyczy służebności osobistej)

O zasiedzeniu nieruchomości gruntowej możemy mówić tylko w sytuacji, gdy polega ono na korzystaniu z trwałego i widocznego urządzenia.